علائم کم شنوایی در کودکان و نوزادان
در این مقاله به بررسی علائم نشان دهنده کم شنوایی در نوزاد و کودک می‌پردازیم.
اهمیت تشخیص کم شنوایی کودک در سن مناسب
در صورتی که اخیرا با علائمی مواجه شده‌اید که نشان می‌دهد کودک یا نوزاد شما به کم شنوایی مبتلا، ممکن است با سوالات و نگرانی‌های زیادی روبرو گردید. این طبیعی است که مضطرب شوید؛ اما مطمئن باشید گزینه‌های درمانی و آموزشی زیادی هم در مدرسه و هم در خانه، در دسترس می‌باشد.
احتمالا مهم‌ترین موردی که شما می‌دانید، این است که توانایی شنوایی به کودک کمک میکند تا مهارت‌های گفتاری و زبانی خود را ارتقا دهد. بسیار مهم است تا مطمئن شوید که کم شنوایی کودکتان به طور مناسب درمان می‌شود تا از اثرات مخرب کم شنوایی بر تحصیلش در این سن کاهش دهید.
در واقع، روش‌های درمان کم شنوایی، قبل از رسیدن نوزاد به سن 6 ماهگی با توجه به نتایج گفتاری و زبان، بهتر از درمان بعد این زمان است.
تاثیر کم شنوایی در یادگیری و تحصیل کودک
تصور کنید دانش آموزی بی‌دقت که رفتار نسبتا غیرمعقولی در کلاس دارد و نمرات بدی می‌گیرد. ممکن است اولین تصور شما این باشد که کودک دارای اختلال یادگیری است. همچنین ممکن است این احتمال را بدهید که کودک به کم شنوایی مبتلاست؛ اما این موضوع بسیار شایع‌تر از چیزی است که فکر می‌کنید. کم شنوایی چه خفیف باشد، چه متوسط یا شدید، عمیقاً تاثیرات منفی زیادی بر عملکرد تحصیلی دارد.
طبق آمار مرکز کنترل بیماری‌ها حدود 15% کودکان 6 تا 19 ساله دارای علائم کم شنوایی و حداقل 16 دسیبل افت شنوایی در یک یا هر دو گوش هستند. حدود 1% کودکان نیز کاهش شنوایی شدید دارند.
حتی کم شنوایی در یک گوش، تاثیر زیادی در عملکرد تحصیلی دارد. تحقیقات نشان می‌دهد 25 الی 30 درصد کودکان دارای کم شنوایی در یک گوش، در معرض خطر از دست دادن حداقل یک مقطع تحصیلی هستند.
ارتباط کم شنوایی کودک و نوزاد با یادگیری
عدم توجه به نشانه‌های کم شنوایی در کودکان و درمان #اختلال شنوایی(hearing loss)در سن مناسب، سبب به تاخیر افتادن رشد مغز در قسمت گفتار و زبان می‌شود. این تاخیرها منجر به مشکل در یادگیری می‌گردد که اغلب، سبب عملکرد ضعیف در مدرسه می‌شود.
مقاله مفید:طرح غربال سلامت گوش و شنوایی کودکان 3 تا 5 ساله
متاسفانه، از آنجا که عملکرد ضعیف تحصیلی با بی‌توجهی و گاهی اوقات با رفتار نامناسب والدین همراه است، کودکان کم شنوا معمولا به دلیل نداشتن توانایی در یادگیری مانند ADD و ADHD، به طور اشتباه تشخیص داده می‌شوند.
برای کودکانی که به کم شنوایی شدیدتری مبتلا هستند، اقدامات مداخله‌ای بسیار مهم‌تر می‌باشد. افرادی که این اقدامات را دریافت نمی‌کنند، معمولا نمی‌توانند تا مقاطع آخر به تحصیل ادامه دهند.
مشکلات کودکان کم شنوا در کلاس درس
علت این شکاف تحصیلی چیست؟ مسلما سوال ما درباره هوش نیست، این دلیل نمی‌شود که چون کودک به کم شنوایی مبتلاست توانایی کمتری در مدرسه نسبت به همسالانش دارد.
گاهی اوقات، فضای کلاس از کودک کم شنوا حمایت نمی‌کند. یک معلم که دانش آموزان زیادی دارد یا معلمی که درک ضعیفی از علائم کم شنوایی کودک دارد، معمولا قادر نیست که مدل آموزش وی را تغییر دهد یا دانش آموز کم شنوا را در ذهن خود به هنگام تدریس یا تکلیف مد نظر نگاه دارد.
به عنوان مثال، اگر یک معلم هنگام تدریس به دانش آموزان پشت کند، صدایش به سوی تخته سیاه می‌رود و باعث می‌شود که دانش آموز کم شنوا، بخشی از درس را از دست بدهد. تغییرات شفاهی در تکالیف خانه، لهجه ناآشنا یا معلمی که خیلی سریع صحبت میکند، این دلایل مانع پیشرفت یادگیری دانش آموز کم شنوا می‌شود.
موضوعات ناملموس
علاوه بر محیط کلاس، ذاتا موضوعات معین، برای کودک کم شنوا بسیار دشوارتر است. هنگامی که توانایی شنیداری بر تمامی سطوح تحصیلی تاثیر می‌گذارد، اما جنبه‌هایی که بیشتر تاثیر می‌پذیرند به درک و مفاهیم زبان مربوط می‌شوند. درک واژگان، هنرهای زبانی، ساختار جمله و اصطلاحات مجازی برای کودکی که از کم شنوایی رنج می‌برد، بسیار دشوارتر است.
شرایط روحی
ناامیدی و پریشانی، همچنین می‌تواند سهم بزرگی در عملکرد تحصیلی داشته باشد. در حالیکه کودک کم شنوا، شاید صحبت کردن کاملا نرمالی داشته باشد، اما کودکی که تنها، کم شنوایی متوسط دارد، هنوز می‌تواند مشکل بزرگی در شنیدن صدای معلم خود از راه دور یا در میان سر و صدای دیگران، داشته باشد. تصور کنید که دشواری گیجی در عدم شنیدن حروف بی‌صدا با فرکانس بالا که در زبان انگلیسی معنی می‌دهد (f,k,p,s,sh,t,th,ch) و شما می‌توانید برخی از مشکلات آکادمیک که کودک کم شنوا هر روز با آن مواجهه می‌شود را درک کنید.
مشکلات اجتماعی کودکان کم شنوا
علاوه بر مشکلات آکادمیک یا تحصیلی در مدرسه، کودکان کم شنوا همچنین ممکن است از لحاظ اجتماعی، مشکلاتی را تجربه کنند. ارتباطات برای تعاملات اجتماعی و روابط سالم همسالان حیاتی است. بدون توانایی برقراری ارتباط موثر، آنها احساس درماندگی و انزوا را تجربه می‌کنند.
اگر کودک کم شنوا، از فعل و انفعالات اجتماعی اجتناب کند یا به دلیل خجالتی بودن، تمایلی به فعالیت‌های گروهی نداشته باشد، از لحاظ اجتماعی می‌تواند منجر به گوشه گیری شود و ناراحتی بیشتری به بار بیاورد. کودکانی که دچار کم شنوایی هستند نیز از لحاظ اجتماعی، دیرتر بالغ می‌شوند که این موضوع، مانع روابط با گروه هم سن و سالشان می‌گردد.
توجه به نشانه های کم شنوایی تفاوت ایجاد میکند
بر اساس تحقیقات، توجه به علائم کم شنوایی در کودکان و نوزادان در زمان و سن مناسب و بهره‌گیری از روش‌های درمانی مانند سمعک یا کاشت حلزون گوش(cochlear implan) بسیار گره‌گشا می‌تواند باشد. این کودکان می‌توانند پیشرفت بزرگی داشته باشند و بهبودی عملکردی متناسب سن خود داشته باشند.
علائم کم شنوایی در نوزادان و کودکان
بیمارستان‌ها معمولا یک یا دو روز پس از تولد نوزاد، در غربالگری شنوایی از نوزادان آزمایش‌های شنوایی می‌گیرند. اگر نوزاد تازه متولد شده علائم کم شنوایی داشته باشد، برای غربالگری دوم پس از چند هفته باید دوباره آزمایش شنوایی گرفته شود. با اینحال، گاهی اوقات نوزادانی که از هر دو غربالگری شنوایی عبور می‌کنند، ممکن است با افزایش سن علائم کم شنوایی را نشان دهند.
یکی از راه‌های تشخیص این است که آیا شنوایی کودک شما به طور عادی پیشرفت میکند. در این بررسی نظارت بر عملکرد و نقاط مهم در قسمت گفتاری و شنوایی است؛ مانند مواردی که در موسسه شنیداری زبان گفتار آمریکا گفته شده است.
با شناخت نشانه‌های کم شنوایی کودک و نوزاد در هر سن و مراجعه به موقع به متخصص، می‌توانید در سن مناسب برای درمان اقدام کنید.
علائم شنوایی از زمان تولد تا 4 ماهگی
نوزاد با شنوایی نرمال در این سن نشانه‌های زیر را دارد:
باید با صداهای بلند از خواب بپرد.
با صداهای بلند بیدار شود.
با لبخند، به صدای شما پاسخ دهد.
با یک صدای آشنا، او آرام می‌شود.
علائم شنوایی از 4 ماهگی تا 9 ماهگی
کودک با شنوایی نرمال در سن 4 تا 9 ماهگی علائم زیر را دارد:
وقتی با او صحبت می‌شود لبخند بزند.
به اسباب بازی‌هایی که صدا می‌دهند باید توجه کند.
سرش را به سمت منبع صداهای آشنا برگرداند.
صداهای غرغر مانند ایجاد کند.
حرکات دست و بازی را درک کند.
علائم شنوایی از 9 ماهگی تا 15 ماهگی
کودک با شنوایی نرمال در این سن نشانه های زیر را دارد:
کودک توانایی تولید صداهای مختلف را داشته باشد.
چندین صداهای ساده را تکرار کند.
درخواست‌های اساسی را متوجه شود.
از صدایش برای جلب توجه شما استفاده کند.
به اسمش، واکنش نشان دهد.
علائم شنوایی از 15 ماهگی تا 24 ماهگی
کودک با شنوایی نرمال در سن 15 تا 24 ماهگی علائم زیر را دارد:
از کلمات ساده استفاده کند.
وقتی شما می‌پرسید، با اعضای بدنش اشاره کند.
اسم برخی اشیا را بداند.
با علاقه به موسیقی، شعر و داستان‌ها گوش دهد.
به اشیایی که نام می‌برید اشاره کند.
دستورات اساسی را اجرا کند.
نشانه‌های کم شنوایی در کودکان نوپا یا در سنین مدرسه
گاهی اوقات، کودکان کمی بزرگتر، دچار علائم کم شنوایی می‌شوند که قبلا در آنها وجود نداشت. اگر فکر می‌کنید کودک شما در سن پیش دبستانی، نشانه‌هایی از کم شنوایی دارد، موارد زیر را جست و جو کنید:
درک آنچه دیگران می‌گویند برایش دشوار است.
متفاوت‌تر از کودکان همسن و سال خودش، صحبت میکند.
وقتی نامش را صدا می‌کنید پاسخی نمی‌دهد.
دچار سو تفاهم می‌شود و به سوالات اساسی پاسخ نامناسب می‌دهد.
صدای تلویزیون را بسیار زیاد میکند یا برای بهتر شنیدن، به تلوزیون نزدیک می‌شود.
از لحاظ تحصیلی مشکل دارند مخصوصا اگر قبلا این مشکل را نداشته است.
برای گفتار مشکل دارد یا مطالب را با تاخیر می‌گوید.
دیگران را در خانه یا مدرسه، به منظور تقلید کردن، تماشا میکند.
از درد گوش یا سر و صدا شکایت میکند.
هنگام صحبت کردن با تلفن، نمی‌تواند درک کند یا مدام گوشی را بین گوش‌هایش جابجا میکند
در طور روز مدام از کلمات پرسشی “ها؟” یا “چی؟” استفاده میکند.
چهره گوینده‌ها را با دقت بسیار تماشا میکند، بسیاری از کودکان متوجه کم شنوایی نمی‌شوند زیرا در لب خوانی بسیار ماهر هستند.
برای بررسی صحیح علائم کم شنوایی کودک لازم است با متخصص شنوایی سنجی یا پزشک گوش، حلق و بینی مشورت کنید تا معایناتی از جمله تست شنوایی سنجی(audiometry)کودک و نوزاد انجام شود.
کودکانی که علائم کم شنوایی دارند در 12 ماهگی ممکن است کاندید کاشت حلزون شوند. طبق توصیه متخصصان، شما باید هر چه زودتر اقدام به کاشت حلزون کنید تا کودکان در معرض اصوات مهم در دوره یادگیری زبان باشند. پس از کاشت، آنها باید تحت گفتار درمانی شدید قرار بگیرند تا به بهترین نحو ممکن، از دستگاه استفاده کنند.
کودکانی که واجد شرایط کاشت حلزون:
کاهش شنوایی عمیق در هر دو گوش.
مفید نبودن سمعک(hearing aids) در پیشرفت شنوایی.
کودک از لحاظ جسمی توانایی جراحی را داشته باشد و جراحی برای او خطرناک نباشد.
همکاری والدین در مدیریت کودک و پیگیری توانبخشی‌های بعد از عمل.
از برنامه آموزشی استفاده کنید که بر رشد مهارت‌های شنیداری تاثیر بگذارد.
در انتها
اگر علائم کم شنوایی در کودک یا نشانه‌های کم شنوایی نوزاد شما مشهود است، سریعا به پزشک متخصص اطفال یا متخصص گوش، حلق و بینی و یا کلینیک گوش های معتبر و مجهز مانند کلینیک شنوایی سنجی محله ابوریحان مراجعه کنید.
مطلبی که تحت عنوان «علائم کم شنوایی در کودکان و نوزادان» خواندید، به طور اختصاصی برای وب سایت کلینیک گوش تهران تهیه شده است و استفاده از آن فقط با ذکر منبع مجاز می‌باشد.